Ataturk The Rebirth Of A Nation

Dit is (samen met de biografie van Mango) één van de beste biografieën die je over Atatürk kan lezen.

Dit is een biografie van Atatürk, de grondlegger van het moderne Turkije.

Dit boek lijkt soms een autobiografie, zo kritiekloos en verheerlijkend is het bij vlagen. Soms is het zelfs lachwekkend, zoals in de opmerking dat Atatürk in zijn jeugd geliefd was bij iedereen, en ook bij de prostituees was hij zo geliefd dat hij ze soms niet hoefde te betalen..... Ik heb maar gewoon geprobeerd de vele suggesties van alwetendheid, helderziendheid en perfectie te negeren. Dat is echter altijd niet echt mogelijk voor een betrekkelijke leek als ik, want een boek als dit neigt ernaar de prestaties van anderen te kleineren en die van Atatürk op te blazen, en dat valt zonder diepgaande feitenkennis moeilijk door te prikken.

Maar verder zijn de lofprijzingen prima te negeren want de schrijver laat de feiten spreken, en ik vond dit dan ook absoluut een interessante en goede biografie. Zo was Atatürk (zeker naar huidige maatstaven) nogal vrouwonvriendelijk (dit onverlet dat hij enorm belangrijk is geweest voor de emancipatie van de Turkse vrouwen), maar ook bijvoorbeeld arrogant, haatdragend en machtsbelust: de schrijven maakt dit duidelijk puur door feiten te vermelden, en zonder een moreel oordeel te vellen. De vele lofprijzingen staan dus er niet aan in de weg dat de lezer een eigen oordeel kan vellen.

Wel lijkt het alsof er soms feiten worden overgeslagen. Zo wordt gemeld hoe Atatürk het parlement ontbond in 1923, hoe hij een partij oprichtte om het volgende parlement beter in de hand te houden, maar niet hoe hij erin slaagde om al zijn kandidaten ook daadwerkelijk verkozen te laten worden en hoe hij de oppositie uit het parlement hield. Uit andere literatuur begreep ik dat dit er niet al te democratisch aan toeging, en het valt tegen dat een gedetailleerd boek als dit niet op deze verkiezingen ingaat. Opeens is er een nieuw parlement, en pas later volgt in een bijzin de opmerking dat hij de verkiezingen daarvoor naar zijn hand had gezet, zonder verdere uitleg.

De schrijver gebruikt verder opvallend weinig datums en jaartallen, al lezende weet je soms niet meer in welk jaar de gebeurtenis waarover je leest zich precies voordeed.

Enige voorkennis van de periode (zeg maar 1900 - 1935) is gewenst, met name om alle verwikkelingen te kunnen plaatsen, en ook om wat van de overtrokken lofprijzingen te kunnen doorprikken. Dus ik zou dit boek niet willen aanraden als introductie in de geschiedenis van Turkije in de eerste helft van de 19e eeuw, maar wie puur een biografie van Atatürk zoekt doet aan dit boek zeker geen miskoop.