Katyn

Met Katyn trekt regisseur Wajda bewust een beerput open. De film start op 17 september 1939, als het Rode Leger in een snelle campagne het oosten van Polen verovert; de Duitsers hadden dat op 1 september al met het westen gedaan. Stalin en Hitler spraken in het Molotov-Ribbentrop-akkoord van augustus af dat ze het land zouden verdelen; in een geheime clausule stond dat beide dictaturen elkaar zouden vrijlaten in het ‘voorkomen van Poolse agitatie.’
De film volgt twee kapiteins van de Ulanen, het Poolse cavalerieregiment dat met paard en zwaard ten strijde trok tegen de tanks van de nazi’s. Gebonden door hun erewoord gingen ze met een kwart miljoen andere Polen in krijgsgevangenschap. Die scene is al meteen heftig, want Anna smeekt haar man Andrzej te vluchten. Hij omhelst zijn dochtertje Nika (gespeeld door een meisje dat toen acht was) en gaat de trein in, met collega Jerzy. Jij noteert elke dag wat hij meemaakt. Dat is voornamelijk kou en onzekerheid in het Optina-klooster in Kozielsk, waar vijfduizend Poolse officieren worden samengepakt.
De film volgt de mensen om het uiteengerukte gezin heen. Vader is professor aan de Jagiello-universiteit in Krakau, die binnen een dagdeel wordt gesloten, met afvoer van de staf naar Sachsenhausen. Hij sterft er in maart 1940. De film verspringt dan drie jaar. De Duitsers hebben het massagraf in Katyn ontdekt en willen die Sovjetmisdaad uitbuiten, in april 1943. Namen van slachtoffers worden omgeroepen op straat, de SS dwingt Roza, de vrouw van een omgekomen generaal, in naam van haar man bijval te betuigen aan de nazibezetting; ze doet het niet en moet onderduiken. Anna, de vrouw van Andrzej, weigert een ‘veiligheidshuwelijk’ met een ingekwartierde Sovjetofficier en kan net ontkomen.

ingeborduurd
Weer springt de film naar voren. In januari 1945 wordt Krakau bevrijd. Nu geldt Katyn als misdaad van de Duitsers. Weer dwingt de rode draad van de film – welke keuze maak je als het gaat tussen de waarheid en je eigen hachje – zich op. Jerzy komt terug, met een loodzwaar geheim. Hij stond op de transportlijst, maar Andrzej had die dag zijn trui met ingeborduurde naam aan. Hij ging de trein in en stierf in zijn plaats. Jerzy is nu officier van de geheime dienst. Hij gaat letterlijk kapot aan de wroeging en het moeten leven met de leugen. Hij laat Anna wel de spullen van haar man bezorgen, inclusief Andrzej’s dagboekje.
Er is nog een collega, luitenant vlieger Pjotr Baszkowski. Hij is ongelovig, maar sterft met een rozenkrans in de hand geklemd, dat hij even had geleend om zijn naam in de treinwand te kerven. De pastoor van zijn kerk herkent hem daaraan, als hij door de Duitsers wordt gedwongen de mis op te dragen bij de opgraving van de lichamen in Katyn, in 1943.
Drie jaar later wordt die daad hem fataal, als de communisten hem als nazi kanunnik wegvoeren. Iedereen die de waarheid over Katyn kent en uit, moet worden vernietigd. Pjotrs zuster, die een grafsteen wil zetten met als sterfdatum juni 1940, wordt gekerkerd.
De film is dan al tachtig minuten gevorderd. Via het lezen van Andrzej’s dagboek leert zijn vrouw Anna de waarheid. Tot 8 april 1940, dan worden de regels wit.

De Film laat een andere Kant van de Tweede Wereldoorlog zien.
Ik vond hem interessant.
Voor de Liefhebber van Films over de Tweede Wereldoorlog.

de film was voor beter dan verwacht en is zeker een aanrader voor liefhebbers van films over de 2de wereldoorlog. Interessant verhaal

ook deze dvd heb ik cadeau gedaan, hier was hij ook erg blij mee, omdat het met de tweede wereldoorlog te maken had.