Batman / Hush

Toen ik op het internaat zat in Nijmegen vrat ik dubieuze strips. Ik haalde ze op de stations van Utrecht en Nijmegen, op weg van of naar huis: tweede-wereldoorlogsstrips, western-comics (Kid Colt, Rawhide Kid, the Lone Ranger), superhelden (X-men, 4 Avengers) en mijn favoriet: Batman. De een na de ander, en wat ik uit had gaf ik door of gooide ik weg. Ik raakte verslingerd aan heldendom en aan de overwinning van het goede in verhalen waar het goed-kwaad-onderscheid glashelder was. Het had allemaal niet zo veel met de werkelijkheid te maken, dat zag ik ook wel. De boekjes lagen in de achterafhoekjes van de kiosken, het was duidelijk dat het genieten er van twijfelachtig werd bevonden en in de privesfeer moest gebeuren. Sssst. (Niet dat ik dat toen zo onder woorden bracht.) Op een gegeven moment las ik die boekjes allemaal niet meer. Niet omdat ik naar een andere school ging waar ik op de fiets naar toe kon, niet omdat intussen de stations van Utrecht en Nijmegen onherstelbaar verbouwd werden en het schemerduister van de kiosk week voor het licht van de stationsboekhandel, maar omdat ik er niets meer aan vond, kinderachtig gedoe. Dat werd nog sterker toen ik in mijn studententijd kennis maakte met de Franse Bédé (Phillippe Druillet, de lieden rond het tijdschrift l’Echo des Savanes): dat was pas echte kost, en nog strips ook, daar kon je mee voor de dag komen. De Amerikaanse Comic was daarbij vergeleken voer voor in de stallen van het achterland.
Tot jaren en jaren later opeens Frank Miller op de proppen kwam met twee Batman-comics: “The return of the Dark Knight” en “Batman. Year One”. In feite vond hij Batman opnieuw uit, en gaf daarmee ook een impuls aan de Amerikaanse Comic als zodanig. Geen hol uiterlijk vertoon meer, geen zwart-wit-ethiek meer; superhelden waarvan de heroiek in hun worstelingen zat (ook met zichzelf en hun motieven), in plaats van in hun onverslaanbaarheid in de strijd tussen goed en kwaad: complexe verhoudingen, weerspiegelingen van wat werkelijk speelde in de wereld; en tenslotte een weergaloze grafische stijl die dienstbaar was aan de vertelling zonder zich daar ondergeschikt aan te maken. Dit was beter, veel beter, dan veel wat in Europa verscheen. Sinds die tijd volg ik Batman weer, is Batman weer een favoriet van mij. Sindsdien grasduin ik weer in comics.
Zo kwam “Hush” in mijn handen. Scenarist: Loeb. Tekenaar: Lee. Twee keien met een filmsterrenstatus in the States. Maar het werkt niet.
Het verhaal is complex genoeg om de lezer goed bezig te houden, maar dat ligt vooral aan de ongeremde proliferatie van superheld(inn)en en superschurken met hun ingewikkelde voorgeschiedenissen en schimmige onderlinge verhoudingen. Eigenlijk is het verhaal: de verknoping van al die ego’s, statisch. En dat staat alleen maar een zwart-wit-ethiek toe: het kwaad is kwaad en het wordt vernietigd. Het verhaal wordt niet gered door een dunne rode draad: Batman die zich bezint op zijn verhouding met Catwoman (op zich opgelegd pandoer natuurlijk): kan hij haar vertrouwen, ja of nee? Hier komt de de wet van het serie-schrijven in het geding. Het lijkt verrassend ja te worden, maar dat blijkt de spreekwoordelijke nachtkaars. Wordt vervolgd.
De dynamiek moet van de tekeningen komen, en de tekeningen van Lee spelen dan ook overduidelijk de eerste viool, zo sensueel als maar zijn kan. Maar wat Lee niet kan is de nuancering in emoties in zijn tekeningen waarmaken die Loeb nog wel in het scenario probeert te brengen. Daarmee worden ook de emoties zwart-wit: helemaal afwezig, of totaal “over the top”.
Aan “Hush” af te meten beweegt de comic zich weer de kant van de kiosk op. Het is en blijft een pulp-gevoelig fenomeen. Sssssst. Waakzaam blijven in Gotham. Tekst: twee sterren. Tekeningen: vier. “Hush” levert wel een paar uurtjes amusement, dus we middelen.