Ben Sajet (1887-1986). Een leven lang sociale geneeskunde.

Niet lang na de eeuwwisseling raakt de jonge Ben Sajet in de ban van de opkomende arbeidersbeweging. Hij komt uit een joods middenstandsgezin waarin vader en moeder weinig willen weten van de lokroep van het socialisme. Maar het succes van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond, waar veel joden zijn bij aangesloten, maakt hem nieuwsgierig. Na de Spoorwegstaking en de 1 mei-viering van 1903 gaat hij om. Hij geeft zijn hart aan de strijd tegen onrecht en voor rechtvaardigheid.

Na zijn HBS-examen besluit hij op 17-jarige leeftijd medicijnen te gaan studeren. Hij hoopt als arts in sociaal-politiek opzicht het verschil te kunnen maken. Hij raakt gefascineerd door de sociale geneeskunde en verricht meerdere onderzoeken naar de sociale oorzaken van mazelen, kinkhoest en tuberculose. In 1923 wordt hij namens de SDAP lid van de gemeenteraad, waar hij 39 jaar lang de verbetering en modernisering van zorgvoorzieningen aanjaagt. Zijn motto: iedereen heeft recht op de beste zorg.

Met twee zoons waagt hij om te ontkomen aan de Jodenvervolging in 1941 de oversteek naar Engeland in een gammel bootje. De oorlog laat diepe wonden achter: twee kinderen, twee schoondochters en een kleinkind overleven de oorlog niet. Hij is in 1948 euforisch over het uitroepen van de staat Israël, reist af naar het beloofde land, overweegt om er te blijven, maar keert tenslotte toch terug naar het vertrouwde Amsterdam.

In de hoofdstad voert hij in de jaren vijftig een eenzame strijd om een nieuw academisch ziekenhuis niet in de stad, maar daarbuiten te realiseren, zodat alles wat de geneeskunde te bieden heeft op een plek bijeen kan komen. Het gemeentebestuur vindt hem drammerig en lastig, maar uiteindelijk krijgt hij het gelijk aan zijn kant en verrijst het academisch ziekenhuis in Amsterdam Zuidoost in het grootste gebouw van Nederland.

Na zijn politieke pensionering op 75-jarige leeftijd spant hij zich onvermoeibaar in voor woonzorgvoorzieningen voor bejaarden en mensen met een verstandelijke beperking. Meer dan duizend bedden weten de stichtingen waar hij leiding aan geeft te realiseren.

In deze rijk geïllustreerde biografie beschrijft Jos van der Lans het leven van Ben Sajet als een onwaarschijnlijke reis. Hij is een iconisch boegbeeld van de sociale geneeskunde. Zijn niet-aflatende inzet kan blijvend inspiratie bieden aan zorgverleners die verder willen kijken dan hun individuele patiënten en cliënten en op zoek gaan naar preventieve mogelijkheden en maatschappelijke oorzaken. In een tijd van groeiende ongelijkheid en haperende zorgvoorzieningen blijven zijn ideeën over sociale geneeskunde uiterst actueel.