fietsen zonder banden

Ik lees niet vaak boeken over de Tweede Wereldoorlog, maar deze sprak mij wel aan. Je leest het verhaal alsof Floris het als een dagboek geschreven heeft. Zo kwam het in ieder geval op mij over. Het geeft een heel goed beeld over hoe het was in die tijd. Voor kinderen zoals Floris, een gewone jongen uit Zandvoort.

Dit is een herziene editie, de cover is veranderd. Op de voorkant staat een jongen op een fiets zonder banden, wat heel erg logisch is vanwege de titel. Tijdens het lezen kwam ik toch best veel schrijffouten tegen in het boek. Een foutje kan gebeuren, maar dit waren er even te veel, zeker voor een herziene editie. Gelukkig bevatte de tweede helft eigenlijk geen foutjes meer en kon ik mij meer op het verhaal richten.

Er gebeurt niet veel spannends in het boek, maar het is wel erg leerzaam om te weten te komen hoe mensen die eigenlijk niks met de oorlog te maken hadden de oorlog doorkwamen. Niemand duikt bij ze onder, ze zijn zelf geen onderduikers, een doorsnee gezin zou je zeggen. Toch brengt Floris niet de hele oorlog bij zijn ouders door. Wanneer hij tijdens de hongerwinter op zoek gaat naar eten op zijn fiets zonder banden, blijft hij in Drenthe plakken. Na de oorlog komt hij wel weer thuis.

Dit boek is bruikbaar in de bovenbouw van de basisschool. In groep 7 of 8 kun je een stukje samen met de leerlingen lezen of voorlezen in de klas. Sommige woorden moeten wel uitgelegd worden aan de leerlingen. Na het lezen van het boek kwam ik erachter dat er een woordenlijst achterin stond. Het was fijn geweest als ik eerder van die woordenlijst wist. Die woordenlijst kun je dus ook gebruiken bij de lessen met de leerlingen.

Op 24 augustus 1939 ontmoet je de dan tienjarige Floris de Voogd. Het is zijn verjaardag. Wat een heerlijke dag ! Visite, cadeautjes en lekker buiten spelen. Vrij en Zorgeloos. Zoals een verjaardag van een tienjarige hoort te zijn.
Het leven van Floris verandert langzaam van zorgeloos naar onrustig door naar oneerlijk en hard. Je gaat met Floris mee in de vijfjarige tweede wereldoorlog.
Grote mensen durven sommige dingen niet meer vrijuit te zeggen omdat dat gevaarlijk zou zijn. Joodse vriendjes moeten ineens van school en mogen niet meer op het strand komen. Het is alsof er een hele grote glazen koepel over het land ligt. Je kunt wel naar buiten kijken, maar je kunt niet bij de echte wereld want die is aan de andere kant van het glas. In die koepel is het leven niet eerlijk. Alle electriciteit moet uit en eten is alleen nog maar verkrijgbaar op de bon. Het grote Duitslandbeest pikt alles in en er is geen mens die dat kan tegenhouden. Uiteindelijk moet Floris - samen met zijn familie- Zandvoort verlaten en vertrekken naar Amsterdam. Één bevel en weg. Geen kans om afscheid te nemen.

Terwijl de jongens granaatscherven verzamelen en ruilen tegen exemplaren die ze nog niet hebben neemt de ernst van de oorlog steeds meer toe. Iedere ochtend voor schooltijd wacht Floris soms 2 uur in de rij voor de bakkerswinkel. Als je niet vroeg bent, weet je zeker dat je niet meer aan de beurt komt. Naast dit harde oneerlijke leven gaat de ontwikkeling van Floris gewoon door. Hij heeft een grote interesse in natuurkunde en in de meisjes want zijn hormonen beginnen zich ook te ontwikkelen. De pubertijd is een verwarrende tijd waarin een stabiele basis veel troost en geborgenheid kan geven. Maar weet je nog waar je aan toe bent als de mensen om je heen ineens op de trein stappen, god mag weten waarheen, vrienden voor de Nationaal Socialistische Beweging kiezen terwijl anderen in het verzet gaan ? Kies je een kant ? en welke kant kies je dan ? In januari 1945 gaat Floris uiteindelijk op een fiets zonder banden de provincie in. Op zoek naar voedsel of een beter onderkomen.

Personages en schrijfstijl :
De locaties uit het boek worden beeldend en levendig beschreven waardoor je gemakkelijk jezelf vanuit je stoel naar de bewuste plek kunt verplaatsen. Wat ik heel sterk vind is dat je voelt hoe Floris worstelt met de veranderingen die hij om zich heen ziet. Onwetendheid, twijfels, verraad maar ook de kinderlijke nieuwsgierigheid komt goed naar voren. Eigenlijk zijn al die bommen heel erg spannend en de soldaten toch ook wel stoer. Ze geven ons snoep dat is toch lief ?! Gevoelens van feestelijkheid en wanhoop tegelijk.
Hier en daar kwam ik wat schrijf of drukfouten tegen maar die vond ik niet storend. In het boek staan verschillende kleur en zwart wit tekeningen. Deze tekeningen zijn van de auteur. Ze passen heel goed bij het verhaal en geven de juiste sfeer aan. Echt een toevoeging.

Conclusie :
Het heeft een aantal dagen geduurd voordat ik deze review kon schrijven. Ik had tijd nodig om het mooie verhaal van Floris te laten landen. Even opnieuw beleven, nog eens een paragraaf, hoofdstuk of scene terug lezen. Het zet je aan het denken. Het zet je met beide benen op de grond.
Fietsen zonder banden is een ontroerend verhaal waarbij je zowel ontzag als medelijden krijgt met het hoofdpersonage. Je voelt de spanning, de onzekerheid, de hoop en wanhoop.