Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers. Türk Yurdu Yazıları

“Ve eğer dünyada bilinmeyen bir yer kaldıysa,

İnsanoğlu oraya da mutlaka ulaşacaktır.”

Luís Vaz de Camões

Allah Kuran’da şöyle buyurmuştu: “De ki: Yeryüzünü dolaşın…” (Ankebut/20). Ve Tevrat’ta Yehova, İbrahim’e şöyle seslenmişti: “Ülkeni, aileni ve babanın evini bırak ve sana göstereceğim ülkeye git.” (Tekvin/12)

İnsan zeki bir varlık olarak sınırsız bir bilinmeyenler okyanusunun ortasındaki küçük bir adacıkta bulunmaktadır. Her neslin görevi biraz daha keşfetmeye çalışmak, bilgi ağacına yeni bir şeyler daha katmaktır. İnsan tabiatı gereği merak eden bir varlıktır. Öyle ki bugün insanın kürre-i arzın bütün karalarına yayılmış olması, onun yeni yerler görme ve keşfetme merakının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu kâşif ruh hali ve yeni yerler görme isteği beraberinde doğulu ve batılı öncü gezginleri harekete geçirmiştir. Ancak gerçek anlamda seyyah ve seyahat kültürünün ortaya çıkışı Batı Dünyası ve Doğu’ya olan merakla ilgilidir. Batının kültürel kodlarının temelinde yatan Hıristiyanlık inancı, ilk olarak gezginleri ve haçlıları Doğuyu keşfetmeye itmiştir. Beytü’l-lahim’e ulaşmak isteyen hacıların yol arayışları, haçlı ordularının hırsları ile karışsa da, üç krala (üç magi) rehberlik eden Bethlehem yıldızı, sanki onlara da rehberlik ediyormuş gibi, kutsal topraklara doğru yol almışlardır. Bu sayededir ki, seyyahlık Avrupa’da kurumsallaşmış ve birçok insanı yeni yolar bulmaya itmiştir.

İlk seyyahları harekete geçiren bu dini motivasyon zamanla çok farklı bir mahiyet kazanacaktır. Sonraki seyyahların arasında siyasi görevliler, askerler, ajanlar, konsoloslar, bitki ve böcek toplayan doğa bilimciler, yerinde araştırma yapan arkeologlar, tarihçiler, coğrafyacılar ve jeologlar yer almıştır. Her ne kimlikle gelirlerse gelsinler; Onlar için, Doğu’nun keşfi sonsuz bir işti. Keşfettikçe keşfedilmeyi bekleyen nice şey vardı.

Yerkürede geçilemeyecek hiçbir deniz ve yaşanılamayacak hiçbir kara yoktur. Bu bağlamda bir odak noktası olarak Batı, geçmişi boyunca araştıran, doğu da araştırılan kimliğini korumuştur. Batı’nın, Doğu’ya ilk uzanımları karadan yol alan seyyahların uzun ve yorucu çabalarıyla gerçekleşmiştir. Yeniçağ’dan itibaren Batı’nın Doğu’daki ilk sınırını ise Osmanlı İmparatorluğu oluşturmuştur. Bu bakımdan Avrupalıların Doğu’yu tanıma çabaları içerisinde aynı zamanda “öteki” olan Osmanlı İmparatorluğu toprakları ve onun kalpgâhı olan Anadolu coğrafyası mühim bir yer tutmaktadır.

Elinizdeki bu eser daha önceden Türk Yurdu Mecmuası’nın yayınladığı “Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye” başlıklı özel sayısından yapılan seçkiler ve alanında uzman araştırmacıların yeni yazılarını içeren bir derlemedir.

Eser üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, “Seyahatnameler Üzerine Genel Çalışmalar” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde seyahatnamelerin kaynak olarak değeri, seyahatnamelerin incelenmesinde yeni metodolojik yaklaşımlar ve Osmanlı İmparatorluğunu ya da Anadolu’yu bir bütün olarak değerlendiren yazılara yer verilmiştir. İkinci bölüm “Yerel Tarih İncelemelerinde Seyahatnameler” adını taşımaktadır. Bu bölümde Türkiye’ye gelen seyyahların kitaplarında daha küçük ölçekli idari birimlerle ilgili yazılar yer almaktadır. Üçüncü ve son bölüm “Kültürel Kaynak Olarak Seyahatnameler” temasına yer vermektedir. Bu temada seyyahların Anadolu’daki farklı kültürlerle ilgili gözlemlerini içeren çalışmalar bulunmaktadır.

Bu derlemenin vücuda getirilmesinde en büyük pay Prof. Dr. M. Çağatay Özdemir’e aittir. Kendisinin editörlüğünde Türk Yurdu Mecmuasının Haziran 2013’te yayınlanan “Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye” başlıklı özel sayısı olmasaydı bu çalışmayı yapmak çok daha uzun bir zaman alacaktı.

Bu kitap hiç şüphesiz araştırmacıların meydana getirdikleri yazıların bir ürünüdür. Kıymetli yazılarıyla bu kitaba hayat veren yazarlarımıza sonsuz teşekkür ederim. Kitabın yayınlanması fikrini geliştiren ve bu konuda çabalarımızı destekleyen Türk Yurdu Editörü Dr. Fahri Atasoy’a da ayrıca şükranlarımı sunarım.

Dr. Yunus Emre TEKİNSOY

Tokat 2016