Blaue Engel, Der

Mooi tijdsbeeld. Rol van Marlene Dietrich wat meer summer dan ik me herinnerde.

Grootse, Duitse filmklassieker van producent Erich Pommer, naar het boek "Professor Unrat oder das Ende eines Tyrannen" (voor het eerst verschenen in 1905) van auteur Heinrich Mann (1871-1950). Het werk, waarin het onderdrukken van seksuele gevoelens op sublieme wijze een belangrijke rol speelt, werd geadapteerd door Carl Zuckmayer en Karl Vollmöller en door Robert Liebmann tot een uitmuntend scenario bewerkt. Schitterend, cinematografisch meesterwerk van de vermaarde regisseur Josef von Sternberg (1894-1969), die Marlene Dietrich (1901-1992) na deze film meenam naar Hollywood, de filmstad waar hijzelf sinds 1924 verbleef. Ze zouden aldaar samen nog zes speelfilms maken, te beginnen met "Morocco" met onder andere Gary Cooper. Emil Jannings (1884-1950), die als allereerste acteur de Oscar won in de categorie 'beste mannelijke hoofdrol' voor de films "The Way of All Flesh" (uit 1927) en "The Last Command" (uit 1928), schittert op magistrale wijze als professor Immanuel Rath die zichzelf volledig te gronde richt uit liefde voor een veel jongere vrouw. Tijdens de donkerste periode die Duitsland ooit zou kennen, bracht Jannings zijn succesvolle carrière ernstige schade toe, door tijdens de jaren 1933-1945 aan diverse propagandafilms zijn welwillende medewerking te verlenen. Het is daarom extra wrang dat juist in deze film de joodse acteur Kurt Gerron (1897-1944) één van zijn tegenspelers is als directeur/goochelaar Kiepert. Gerron vluchte aanvankelijk in 1933 naar Frankrijk, nadat hij een uitnodiging om naar het veilige Hollywood te komen had afgeslagen. Doch de grootste periode verbleef hij in Nederland (1933-1944) waar hij de films "Het Mysterie van de Mondscheinsonate" (uit 1935) en "Merijntje Gijzen's Jeugd" (uit 1936) regisseerde. In 1943 werd Gerron opgepakt en naar kamp Westerbork overgebracht. In 1944 werd hij naar Theresiënstadt gestuurd en gedwongen de regie te voeren over een leugenachtige propagandafilm. Na het gereedkomen hiervan werd Gerron op transport gezet naar Auschwitz en bij aankomst, d.d. 28 oktober 1944, meteen omgebracht.....In de rest van de cast nog onder andere Hans Albers (1891-1960) als Mazeppa de sterke man, Rosa Valetti (1876-1937) als Guste Kiepert, Eduard von Winterstein (1871-1961) als de directeur van het gymnasium, Rolf Müller als de brave leerling Angst, Reinhold Bernt als de clown en de van oorsprong Nederlandse acteur Roland Varno (1908-1996) als leerling Lohmann. Maar deze film staat uiteraard vooral te boek als de definitieve doorbraak voor Marlene Dietrich, die tot dan toe reeds in een aantal films had gespeeld, maar nog lang niet de ster was die ze met deze rol zou worden. Marlene etaleert, als de verleidelijke nachtclubzangeres Lola Lola, haar benen op een manier zoals het bioscooppubliek nog niet eerder had gezien en zorgde, met name door de overduidelijke seksuele ondertoon, voor de nodige beroering onder de moraalridders. De liedjes (en dan vooral de teksten) deden er nog een schepje bovenop: "Ich Bin Die Fresche Lola", "Nimm Dich in Acht Vor Blonden Frau'en", "Kinder, Heut' abend, da such Ich Mir Was Aus" en natuurlijk het wereldberoemde "Ich Bin Von Kopf Bis Fuss Auf Liebe Eingestelt", dat tot op de dag van vandaag in elke zichzelf respecterende nachtclub wordt opgevoerd! De muzikale leiding lag in handen van Friedrich Holländer (1896-1976), die uiteindelijk ook naar Hollywood vertrok en als Frederick Hollander een succesvolle carrière opbouwde. De prachtige zwart/wit fotografie werd verzorgd door cameraman Gunther Rittau (1893-1971). "Der Blaue Engel" (er werd gelijktijdig een Engels sprekende versie opgenomen!) behoort tot de onbetwiste meesterwerken uit de omvangrijke en zeer interessante Duitse filmgeschiedenis en mag dus door geen enkele filmfanaat worden gemist!